قدمت مسجد حسينيه اعظم زنجان
همان‌طور که تاريخ سنگ‌نوشته نشان مي‌دهد، اهالي محل، اين مسجد را در سال 1261 هجري قمري تعمير کرده‌اند. سند مکتوب تاريخي ديگري که متعلق به حمام قديمي معروف به حمام “کهنه” که نزديک حسينيه است و در تملک اين مسجد بوده و مدت‌ها از طرف حسينيه به فردي بنام “تورک علي” اجاره داده شده بود، نشان مي‌دهد که تاريخ احداث آن سال 1292 قمري است.البته گفته‌هاي شفاهي نيز به زمان‌هاي پيش از اين سال‌ها(مطابق اسناد ذکر شده) اشاره دارد، به گونه‌اي که مي‌گويند در تاريخ 114 هجري قمري زنگ بزرگي به مسجد اهداء شده و اين زنگ تا چهل يا پنجاه سال پيش موجود بود که بعد شکسته شده و از بين رفته است. همراه اين زنگ مقاديري وسايل ديگر مثل طبل و شيپور و چند قطعه شمشير و يک عدد کشکول هم بوده که از آنها هم فعلاً اثري نيست. شايد در زمان رضاخان به علت تعطيلي مساجد، اين اشياء جمع‌آوري و احتمالاً به مراکز فرهنگي و باستاني برده‌اند يا اصلاً معدوم کرده‌اند.
آن‌چه در اينجا قابل توجه است، اينکه در سال 1322 هجري قمري، حسينيه اعظم مدرسه و مسجد بوده است. زيرا اداره کل اوقاف و امور خيريه زنجان در توضيحاتي در وقف‌نامه، آورده است که: متولي، منافع قريه مذکور را در وهله اول به تعميرات مدارس و مساجد اختصاص داده و در تامين آب به مصرف برساند و نه عشر ديگر را به حضرات طلاب محصلين ساکنين در حجرات هر مدرسه بپردازد؛ آن هم از قرار هر حجره سه نفر طلبه. در ضمن مشروط به اينکه هر طلبه بيش از يک ماه در خارج مدرسه نماند و اگر بيرون رود و برگردد، بايد لااقل دو ماه تمام در حجره خود مقيم باشد تا شهريه دريافت کند.
سومين سند مکتوب بيان‌گر آن است که مسجد و مدرسه حسينيه، يکي از مساجد و مدارس قديمي زنجان بوده و در فتنه بابيه تخريب شده و در نيمه دوم قرن سيزدهم به علت خراب بودن، مورد استفاده قرار نمي‌گرفته است که سپس مردي به نام “ميرزا عليا شرف‌خان خطيب‌لو” مقتول به سال 1331 هجري قمري، با هزينه خود آن را تعمير و راه‌اندازي کرد، ولي مدرسه آن که در فتنه بابيه تخريب شده بود، به حالت خرابه باقي ماند و سپس از بين رفت.
همچنين بر مبناي اشياء تاريخي(عَلَم فلزي) که متعلق به تکيه حسينيه بوده، تاريخ ساخت آن علم سال 1221 هجري قمري بوده که در روي عَلَم حک شده است.
مدرک شفاف‌تر کتيبه سنگي در ديوار حسينيه نصب شده، تاريخ 1261 هجري قمري را نشان مي‌دهد که اين تاريخ مربوط به تعمير برخي از ديوارها و فضاي عمومي حسينيه است؛ اين سند سنگ نوشته‌اي است که در راهرو و مدخل ورودي مسجد حسينيه هم اکنون بر ديوار نصب شده و اشعار زير بر روي آن کنده‌کاري شده است:
بعد حمد خداي عز و جل/ که کريم است و قادر و منان/ جمعي از مومنين اهل محل/ همه در زهد بوذر و سلمان/ سيد و ميرشان محمد علي/ صاحب جاه و فر و عزت و شان/ در درياي پاک پيغمبر/ پور هم‌اسم موسي عمران/ مسجدي خواستند بي‌مانند/ طرح از لطف حضرت يزدان/ چون به پايان رسيد اين مسجد/ هاتفي سفت اين در غلطان/ حبذا مسجدي که در منظر/ آمده رشک روضه رضوان/ سال تاريخ او طلب کردم/ روزي از صوفي خجسته بيان/ کلک بگرفت و ريخت از کلکش/ بر ورق اين جواهر الوان/ بود از وجه پاک اين معبد/ طلعت مسجد الحرام عيان
ثبت دیدگاه