آموزش کامل و فصیح مخارج حروف عربی

{حروفی با تلفظ متفاوت در زبان عربی و فارسی}
بسم الله الرحمن الرحیم

مطابق فتوای همه مراجع تقلید عظام، رعایت مخارج حروف زبان عربی در خواندن نماز، واجب می باشد. متأسفانه تعداد زیادی از افراد توجه چندانی به این مسأله ندارند. امیدواریم مطالب تهیه شده مورد استفاده ی شما عزیزان قرار گیرد.
مخارج حروف:
زبان عربی دارای 28 حرف می باشد. که فقط 10 حرف از این حروف دارای تلفظ متفاوت با زبان فارسی می باشند. این حروف ده گانه عبارتند از:
( ث ، ح ، ذ ، ص ، ض ، ط ، ظ ، ع ، غ ، و )
در اینجا تلفظ صحیح این حروف را در زبان عربی بیان می کنیم:

*ح:از حروفی است که از حلق ادا میشود.به عبارتی دیگر در هنگام خروج هوا وسط حلق قدری تنگ میشود،که باعث سایش هوا به دیواره حلق شده،صدای”حاء”تولید میگردد.حرف «حاء» با گرفتگی خاصی در حلق ایجاد می شود. مانند کسی که بخواهد مثلاً پوست تخمه ای را که در حلق خود گیر کرده با فشار هوا خارج کند!

مثال:اَحسَنَ،اَحَدُکُم،بِحارُ،حِجابا.

———————————————————————————————

ع:از وسط حلق و با همان شرایطی که مخرج “حاء”داشته ادا میشود با این تفاوت که هنگام تلفظ “عین”تارهای صوتی مرتعش و صدا آشکار میگردد.این حرف از میان حلق و به صورت نرم تلفظ می شود و گویی صدا «کش» می آید! (البته این به معنای افراط در نرمی حرف نیست). دقت کنید که حرف «ع» مفخم و پر حجم اداء نشود.

مثال:اَعلَمُ،عَسَیتُم،یُدَعّونَ،نَدعُ.

———————————————————————————————

غ:از حروف حلقی است و مخرج ان نزدیکترین قسمت حلق به دهان میباشد.هنگام تلفظ “غین” همراه با ارتعاش تارهای صوتی میباشد،مثل صدایی که در هنگام غرغره نمودن آب در حلق تولید میشود.حرف «غین» از همان محل تلفظ حرف «خاء» یعنی از ناحیه حلق تلفظ شده، ولی صدای آن نرم و کشیده . دنباله دار است، و حالت خراش و خشونت «خاء» را ندارد. صدای «غ» باید درشت و پر حجم باشد.

مثال:تَغابُنِ،غَرَبَت،غَفورا،فَراغَ

———————————————————————————————

و:در زبان فارسی با چسبیدن لبه دندانهای پیشین بالا به لب پایین تلفظ میشود،اما در زبان عربی با جمع شدن لبها(غنچه شدن لبها)و ارتعاش تارهای صوتی ادا میشود.برای تلفظ «واو» نباید مثل صدای فارسی آن، دندان های بالا با لب پایین مماس گردد؛ بلکه در اداء این حرف، لب ها به حالت «غنچه» در می آید و صدای «و» از میان دو لب خارج می شود. باید دقت کرد که حرف «واو» کم حجم و نازک اداء شود.

مثال:وَراءَ،وُجِدَ،وَحدَهُ،وَلِیّا

———————————————————————————————

ث:از تماس سر زبان با لبه دندانهای پیشین بالا همراه با دمیده شدن هوا تلفظ میشود. هنگام تلفظ این حرف،نوک زبان قدری بیرون می آید.این حرف را باید به اصطلاح «نوک زبانی» و نازک و کم حجم تلفظ کرد (مانند کودکی که نوک زبانی صحبت می کند!).
یعنی در حالی که نوک زبان با دندان های جلو در آرواره بالا تماس دارد هوا را بیرون می دمیم (فشار نوک زبان بر دندان ها زیاد نباشد).
حرف «ث» بدون اینکه صدای سوت از آن شنیده شود تلفظ می گردد.

مثال:بُعثِرَ،کَثیرا،ثَمودُ،یَبُثُّ

———————————————————————————————

ذ:هنگام ادای آن تارهای صوتی به لرزه در آمده و صدا آشکار میگردد.باید دقت نمود که هنگام تلفظ “ذال”وسط زبان پایین باشد و بسوی کام میل پیدا نکند.حرف «ذال» عیناً مانند حرف «ث» از تماس نوک زبان و دندان های بالا و با صدای نازک و «کم حجم» تلفظ می گردد. دقت کنید که فشار نوک زبان بر دندان ها زیاد نباشد.

مثال:اُذکُروا،عَذابَ،کِذّابا،حِذرَهُم

———————————————————————————————

ظ:مخرج”ظاء”با حروف “ذال”و”ثاء”یکی است و همانند”ذال”تلفظ میشود،با این تفاوت که در ادای حروف”ظاء”زبان به طرف کام رفته،با آن منطبق میشود،که این امر سبب درشت شدن این حرف میگردد.این حرف دقیقاَ مانند حرف «ذ» از تماس نوک زبان و سر دندان های جلوی آرواره ی بالا ایجاد می شود؛ با این تفاوت که صدا در حرف «ظاء» درشت و پر حجم می گردد (ذال مفخم). حرف «ظ» نیز دارای صفت اطباق می باشد. باید دقت کرد که هوا با فشار دمیده نشود.

مثال:عَظیمُ،حافِظُ،ظُلَلُ،ناظِرَهُ

———————————————————————————————

ص:مخرج”صاد”از برخورد سر زبان با بن دندانهای پیشین یا بالا(در افراد مختلف بصورت متفاوت دیده میشود)ادا میشود.تلفظ “صاد “درشت ادا میشود.
حرف «صاد» مانند «س» تلفظ می گردد؛ فقط به همراه آن، صدا پر حجم و درشت می گردد (سین پرحجم = سین مفخم). برای این کار گلو را پر حجم کنید. به اصطلاح عامیانه، باد در گلو بیندازید!.
حرف «ص» دارای دو صفت «اطباق» و صفیر می باشد. اطباق در لغت به معنای «چسبانیدن و روی هم قرار دادن دوسطح» و در اصطلاح قرائت، عبارت است از «منطبق شدن بخشی از سطح زبان با سقف دهان به هنگام تلفظ حرف». همچنین صفت «صفیر» نیز باعث می شود «سایش هوا یا صدا» در مخرج این حرف پدید آید. تأکید می شود که هنگام تلفظ «ص» نباید صدای سوت شنیده شود.

مثال:فَاصطادوا،قاصِفا،صالِحینَ،صُبّوا

———————————————————————————————

ض:حرف «ضاد» از تماس کناره زبان با دندان های آسیای بالا (از هر طرف که مقدور باشد) و با صدای پر حجم و درشت تلفظ می شود. حرف «ض» نیز دارای صفت «اطباق» می باشد. اگر دقت کنید اکثر قراء مشهور جهان که نوار تلاوتشان در دسترس است، خرف صاد را مانند «دال» همراه با صدای پر حجم تلفظ می کنند (دال مفخم). البته در صورتی که بخواهیم به این روش تلفظ نماییم، بهتر است «دال مفخم» را کمی نرم تر اداء کنیم و مانند «دال» باشدت همراه نباشد.

مثال:فَضَّلَ،ضَلالاً،نُضیعُ،ضاقَت.