از نامههای علی(ع) به کارگزارانش -4
ادای مؤمنان را درنیاور؛ مؤمن واقعی باید دستگیر ضعیفان باشد
ریا نکن،ادای مومنان را هم در نیاور… از خدا چه انتظاری داری وقتی که در نعمت غلت میزنی و دارا هستی اما از کمک به مستمندان و فقرا دریغ میکنی؛ حکومت علوی مدیر ریاکاری که ادای مومنان را در بیاورد به کارش نمیآید. در حکومت علی باید به فردای خودت و آن روزی که حساب پس خواهی داد فکر کنی؛ در حکومت علوی جایی برای آن مدیران طمعکاری که فکر و ذکرشان مالاندوزی است، وجود ندارد.
«زیاد بن ابیه» مدیر عالی رتبه حکومت امیرالمومنین نبود؛ او نایب عبدالله بن عباس بود که از سوی حضرت علی بر فارس و کرمان حکومت می کرد؛ به قول امروزی ها یک مدیر دست چندم بود، اما علی (ع) حتی او را از قلم نینداخت و چون مدیر حکومت علوی به شمار می رفت و در کارش لغزش و گمراهی وجود داشت؛ دوبار برای او نامه نوشت تا اصلاحش کند؛ خاصیت حکومت علوی این است؛ در این حکومت هر کس که اسم کارگزار حکومت علوی را یدک می کشد چنانچه خطا کند توبیخ می شود، چنانکه کج برود سرزنش می شود و شخص امیرمؤمنان برای اصلاحش دست به قلم می شود.
طمع بسته ای که ثواب صدقه دهندگان یابی، حالی که در نعمت غلتانی و آن را از بیچاره و بیوه زن دریغ می داری! |
زیادبن ابیه که بواسطه ناشناس بودن پدرش مردم او را «زیاد فرزند پدرش» خطاب می کردند؛ یکی از مدیران دست چندم حکومت حضرت امیر بود که بواسطه برخی رفتارهایش مورد سرزنش امیرالمومنین قرار گرفت. حضرت علی (ع) در نامه ای که به او می نویسد به او یادآوری می کند که هیچ کس با درآوردن ادای مؤمنان به بهشت نمی رود؛ حضرت امیر به او توصیه می کند که میانه رو باشد و از مال دنیا آنقدر جمع کند که به کارش بیاید.
اگر صاحب نعمت هستی باید به حال ضعیفان و فقیران رسیدگی کنی
در نامه حضرت امیر به زیادبن ابیه آمده است: «میانه رو باش و از زیاده روی دست بدار! و امروز فردا را بخاطرآر و از مال نگاه دار چندانکه تورا کارساز است و زیادت را پیشاپیش فرست برای روزی که تو را بدان نیاز است. امید داری خدایت پاداش فروتنان دهد و تو نزد او در گردن فرازان به شماری (حساب می شوی)؛ و طمع بسته ای که ثواب صدقه دهندگان یابی، حالی که در نعمت غلتانی و آن را از بیچاره و بیوه زن دریغ می داری! آدمی پاداش یابد بدانچه کرده است و درآید بدانچه از پیش فرستاده است، والسلام. »
امیرالمؤمنین در نامه خود به زیادبن ابیه به او تذکر می دهد که یک مدیر حکومت علوی و یک انسان که به لطف خدا امیدوار است، نباید دنبال جمع کردن مال باشد؛ بلکه باید آنقدر که به کارش می آید داشته باشد و باقی را برای ساختن آخرت خود هزینه کند.
علی (ع) هشدار می دهد که مبادا چون قیافه و شکل یک نفر شبیه مؤمنان است، خیال کند که خداوند برای او پاداشی در نظر گرفته است؛ آن بزرگوار هشدار می دهد که محال است کسی که در نعمت غلت می زند اما از حال بیچارگان بی خبر است، مورد لطف خدا قرار گیرد.
مدیر حکومت علوی حق ندارد ادای دیندارها را دربیاورد، باید دیندار واقعی باشد؛ دیندار واقعی نمی تواند وقتی در نعمت و ثروت غلت می زند از حال فقرا و بیچارگان بی خبر باشد.
*نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، چاپ بیست و یکم، تهران، 1380؛ صفحه 283
مهدی جلیلی- جام جم آنلاین
ثبت دیدگاه