سوال: امام حسین(ع) و یارانش چگونه درس عزت و ذلت ناپذیری را به جهانیان آموختند؟
جواب: امام حسین(علیه السلام) و یاران همراه او، در اوصاف گوناگونى ممتاز بودند، ولى یکى از عالى ترین خصیصه هایى که در آنان وجود داشت، ذلّت ناپذیرى و نستوهى آنان بود.
دشمن هر چه تلاش کرد که آنان را به تسلیم وادار کند و یا حتّى سخنى از آنان در تأیید خلافت یزید بشنود، موفّق نشد. حسرت شنیدن یک کلمه حاکى از پشیمانى یا ضعف را بر دل دشمن باقى گذاشتند!
شعار «هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةَ»(1) و همچنین کلام ماندگار «وَاللهِ لاَ أُعْطِیکُمْ بِیَدِی إِعْطاءَ الذَّلِیلِ، وَ لاَ أَفِرُّ فَرارَ الْعَبیدِ»; (به خدا سوگند نه به شما دست ذلّت مى دهم و نه همچون بردگان فرار خواهم کرد)(2) براى همیشه بر تارک تاریخ مى درخشد!
ابن ابى الحدید معتزلى در کتاب خود ـ به مناسبت شرح خطبه 51 نهج البلاغه ـ بحثى را با عنوان «أُباةُ الضَّیْمِ وَ أَخْبارُهُمْ» (سرگذشت ستم ناپذیران) مطرح مى کند و جمعى از ستم ناپذیران را در تاریخ اسلام نام مى برد. وى در ابتداى این بحث مى نویسد:
«سَیِّدُ أَهْلِ الاِْباءِ الَّذی عَلَّمَ النّاسَ الْحَمِیَّةَ وَ الْمَوْتَ تَحْتَ ظِلالِ السُّیُوفِ، إِخْتِیاراً لَهُ عَلَى الدَّنِیَّةِ، أَبُوعَبْدِاللهِ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ أَبِی طالِب عَلَیْهِمَا السَّلامُ; عُرِضَ عَلَیْهِ الاْمانُ وَ أَصْحابُهُ فَأَنِفَ مِنَ الذُّلِّ»; (بزرگ و پیشواى ستم ناپذیران جهان که درس غیرت و برگزیدن مرگ در سایه شمشیرها را بر ذلّت و خوارى به مردم جهان داد، حسین بن على ـ علیهما السلام ـ بود. بر او و یارانش امان عرضه کردند، ولى آنان تن به ذلّت ندادند).(3)
نه تنها امام حسین(علیه السلام) بلکه تمام یارانى که با او در عاشوراى 61 هجرى کشته شدند، در اوجى از عزّت نفس و نستوهى شربت شهادت را نوشیدند. ردّ امان نامه «شمر» توسّط حضرت ابوالفضل العباس(علیه السلام)(4) نمونه اى از این حقیقت است.
دشمن بدن هاى آنان را مثله و قطعه قطعه کرد، ولى نتوانست از عزّت و سربلندى و عظمت روحى آنان چیزى بکاهد. آن شاعر عرب چه زیبا این حقیقت را ترسیم کرده است:
«قَدْ غَیَّرَ الطَّعْنُ مِنْهُمْ کُلَّ جارِحَة *** إِلاَّ الْمَکارِمَ فِی أَمْن مِنَ الْغِیَرِ»
(ضربه ها (ى نیزه و شمشیر) تمام بدن آنان را دگرگون ساخت; ولى عظمت روحى و بزرگوارى آنان را هرگز دستخوش تغییر نکرد).(5)
پی شت:
(1) . احتجاج طبرسى، ج 2، ص 99.
(2) . ارشاد مفید، ص 450.
(3) . شرح نهج البلاغه ابن ابى الحدید، ج 3، ص 249.
(4) . ارشاد مفید، ص 440.
(5) . گردآوری از کتاب: عاشورا ریشه ها، انگیزه ها، رویدادها، پیامدها، زیر نظر آیت الله مکارم شیرازی، ص32.
ثبت دیدگاه