شاید از شما سوال شود که در آغاز بعثت پيامبر صلي اللّه عليه و آله براي حفظ قرآن از تحريف و نابودي یکی از راه های اصلی به خاطر سپردن آيات الهی بوده است؛ ولي اكنون ـ كه چاپ و نشر به پيشرفتي باور نكردني دست يافته ـ چرا از حفظ قرآن سخن مي‌گوييم؟
در پاسخ به اين پرسش بايد گفت: كلام الاهي تنها براي جلوگيري از تحريف و نابودي به خاطر سپرده نمي‌شد تا با پيشرفت صنعت چاپ حفظ بيهوده جلوه كند. اين امر انگيزه‌هاي گوناگون دارد كه برخي از آن‌ها عبارت است از:
1. جلوگيري از تحريف
چنان‌كه گفته شد، در صدر اسلام آيات قرآن به صورت پراكنده و بر پوست و استخوان‌هاي شانه و دنده‌هاي جانوران، چوب‌هاي درخت خرما، سنگ‌هاي سفيد، كاغذ و پارچه ثبت مي‌شد؛[1] و احتمال نابودي يا تحريف كلام الهي وجود داشت. در اين موقعيت، پيامبر اسلام ـ صلي اللّه عليه و آله ـ مسلمانان را به حفظ قرآن سفارش كرد و حتي گروهي را برگزيد تا بدين كار پردازند.[2]
2. عمل به قرآن
يكي از اهداف «حفظ» آيات قرآن، عمل به مضامين آن است. وقتي انسان كلام وحي را به خاطر مي‌سپارد، ناخود آگاه جانش تأثير مي‌پذيرد و او را در مسير عمل به دستورهاي خداوند پيش مي‌برد. پاداش بسيار حافظان قرآن ـ كه در برخي از روايات به چشم مي‌خورد ـ بدين جهت است كه آنان پيوسته آيات الهی را تكرار مي‌كنند و گوشت و پوست خود را با آن مي‌آميزند. در اين موقعيت، احتمال اين‌كه خداوند آن‌ها را سمت كمال و سعادت رهنمون نشود، بعيد مي‌نمايد.
عمل به آيات قرآن، از ديرباز مورد توجه حافظان و قاريان بوده است. چنان‌كه برخی از اصحاب پیامبر گفته‌اند: چون ده آيه از رسول خدا ـ صلي اللّه عليه و آله ـ مي‌آموختيم تا آن‌ها را به طور كامل به خاطر نمي‌سپرديم و عمل نمي‌كرديم، به فراگيري آيات ديگر نمي‌پرداختيم.[3]
3. بهره‌مندي از عبادت
در آيين اسلام، به خاطر سپردن آيات قرآن عبادتي مهم به شمار مي‌رود و پاداش دارد. بيش‌تر رواياتي كه درباره‌ي ارزش و اهميت حفظ قرآن ذكر شده است، نگاه ابزاري ندارند و حفظ را تنها براي جلوگيري از تحريف عبادت نميشمارند. در نگاه معصومين ـ عليهم السّلام ـ نفس به خاطر سپردن آيات الهي عبادت است و پاداش دارد. امام صادق ـ عليه السلام ـ مي‌فرمايد: «اَللّهُمَ فَحَبِّبْ اِلَيْنا حُسْنَ تِلاوَتِهِ وَ حِفْظِ آياتِهِ.»[4]خداوندا، تلاوت قرآن و حفظ آياتش را براي ما دوست داشتني فرما. اين دعا نشان مي‌دهد كه نفس تلاوت قرآن و حفظ آن محبوب حضرت است؛ و امام ششم ـ عليه السلام ـ به خاطر سپردن آيات قرآن را، بي‌توجه به مسئله‌ي تحريف، از حضرت احديت درخواست مي‌كند.
مرحوم طبرسي در كتاب مكارم الاخلاق[5] بابي با عنوان «صلاه حفظ القرآن» دارد كه نشان مي‌دهد «حفظ قرآن» ذاتاً ارزش‌مند است و از عبادات شمرده مي‌شود.
——————————————————————————–
[1] . التمهيد، ج 1، ص 281.
[2] . مجمع البيان، ج 1، ص 43.
[3] . تفسير قرطبي، ج 1، ص 39.
[4] . مستدرك الوسائل، ج 4، ص 375.
[5] . مكارم الاخلاق، ج 2، ص 137.
*منبع : اندیشه ی قم
ثبت دیدگاه