عبدالله بن یقطر
عَبدالله بن یَقطَر (بُقطُر) سفیر امام حسین (ع) در واقعه کربلا به سوی کوفه بود که برخی او را برادر رضاعی امام خوانده‌اند. وی به دست حُصَین بن نُمَیر از فرماندهان ابن زیاد در قادسیه دستگیر شد و پس از امتناع از ناسزاگویی به حضرت علی(ع) و امام حسین(ع)، از بالای دارالخلافه به پایین انداخته شد. برخی این قضیه را در مورد قیس بن مسهر گفته و عبدالله را جز شهدای کربلا به‌شمار آورده‌اند.
نسب
عبدالله بن یقطر بن ابی عقب لیثی از بنی لیث بن بکر بن عبد مناف بن کنانه برادر رضاعی امام حسین(ع) است، به همین سبب ابن حجر وی را جزء صحابه دانسته استاز آنجا که وی منسوب به حمیر است بعضی وی را یمنی الاصل و از قبیله حمیر دانسته‌اند که در مدینه متولد شد
عبدالله از پدری به نام یقطر و مادری به نام میمونه متولد شد. طبق نظر بعضی از مورخان پدرش یمنی الاصل بود. یقطر خادم پیامبر(ص) و همسرش میمونه نیز در خانه حضرت علی(ع) خدمت می‌کرد، بدین جهت میمونه حضانت امام حسین(ع) در کودکی را بر‌عهده گرفت و به مادر رضاعی امام شهرت پیدا کردعلامه حلّی در خلاصه نام پدر وی را یقطر ولی طبری بقطر ذکر کرده است. یوسفی غروی ضمن بیان نقل طبری ذکر می‌کند مشایخ ما یقطر را ضبط کرده‌اند
سفیر کوفه
پس از آنکه مسلم بن عقیل به سوی کوفه رهسپار شد، امام حسین(ع)، عبدالله بن یقطر را نیز به کوفه فرستاد عزیمت وی به کوفه پس از آن اتفاق افتاد که مسلم بن عقیل نامه‌ای به امام نوشت و از بیعت مردم کوفه خبر داد، امام نیز در جواب مسلم، نامه‌ای توسط عبدالله بن یقطر به مسلم فرستاد تا از حرکت کاروان امام آگاه شود
کشف نامه مسلم بن عقیل
مالک بن یربوع تمیمی نامه‌ای نزد ابن زیاد آورد که آن را از دست عبد اللَّه بن یقطر گرفته بود. در آن نامه نوشته بود:
«به حسین بن علی بن ابی طالب(ع) اما بعد؛ من به تو خبر می‌دهم گروهی از اهل کوفه که چنین و چنانند با تو بیعت نموده‌اند، موقعی که نامه من به تو رسید بلافاصله حرکت کن زیرا عموم مردم با تو هستند و هیچ توجهی به یزید ندارند.»
پس از آن، ابن زیاد دستور به قتل عبدالله بن یقطر داد
شهادت
ابن زیاد دستور داد وی را از بالای قصر به زمین انداختند، در این حال استخوان‌هایش شکست، شخصی نزدیک رفت و سرش را برید، وقتی با اعتراض مردم روبرو شد، گفت می‌خواستم راحتش کنم،طبری قاتل وی را شخصی به نام عبد الملک بن عمیر اللخمی می‌داندکه در دوره‌ای از حکومت بنی امیه عهده‌دار منصب قضاوت بود و به فسق و فجور شهرت داشت
ابن کثیر همین داستان را برای قیس بن مسهر نقل کرده استوی شهادت عبدالله بن یقطر را در روز عاشورا همراه امام حسین(ع) می‌داند. مفید نیز در الاختصاص وی را در زمره شهدای کربلا در روز عاشورا آورده است و نامه رسان را قیس بن مسهر می‌داند اگر چه در الارشاد از عبدالله بن یقطر نیز به عنوان قول ضعیف یاد می‌کند. ابن سعد شهادت وی را روز اول ورود ابن زیاد به کوفه یعنی قبل از شهادت مسلم بن عقیل عنوان نموده‌است
ابن قتیبه و ابن مسکویه گفتهاند: کسی که امام(ع) توسط او نامه به مسلم فرستاد، قیس بن مسهّر بوده و عبد اللّه بن یقطر را همراه مسلم اعزام شده است، مسلم قبل از اینکه ماجرایی برای وی رخ دهد، وقتی ملاحظه کرد، مردم او را تنها گذاشته‌اند، عبد اللّه را نزد امام حسین(ع) فرستاده تا قضیه‌ای را که اتفاق افتاده بود، به امام برساند و در مسیر، توسط حصین بن تمیم دستگیر شد و به نزد عبیدالله فرستاده شد
امام حسین(ع) وشهادت عبدالله
وقتی خبر شهادت عبدالله به امام حسین(ع)رسید کاروان امام در محلی به نام «زباله» در مسیر مکه به کوفه بود مکانی میان «واقصه» و «ثعلبیه». امام هنگام دریافت خبر شهادت او خطبه‌ای ایراد کرد و فرمود ای مردم طرفداران ما، ما را رها کردند و مسلم، هانی، قیس بن مسهر و عبدالله بن یقطر کشته شدند، در این هنگام امام روی به همراهان کرده و در ادامه دادن راه آنان را آزاد گذاشت. بسیاری از افراد که بنا بر امیال و خواسته‌ای دنیوی همراه امام شده بودند، رفته و تنها ک منابع
1-ابن اعثم کوفی، الفتوح، ترجمه مستوفی، تهران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲ش.
2-ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی،الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
3-ابن سعد، محمد بن سعد کاتب واقدی، الطبقات الکبری، تحقیق محمد عبد القادر عطا، بیروت،دار الکتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۱۰/۱۹۹۰.
4-ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷/۱۹۸۶.
5-ابوحاتم تمیمی، السیرة النبویة و أخبار الخلفاء، الکتب الثقافیة، بیروت،(۱۴۱۷ق).سانی که از مدینه همراه امام بودند ماندند
ثبت دیدگاه