آثار و نتایج نهضت عظیم عاشورا

جامعه شناسی تاریخی قیام عاشورا

در بین وقایع مختلف تاریخ اسلام واقعه‏ای به گستردگی، نفوذ و ماندگاری عاشورا به ندرت می‏توان یافت. اکنون مراسم سوگواری عاشورا علاوه بر ایران و عراق که مرکز تجمّع شیعیان هستند، در لبنان، مصر، افغانستان، پاکستان، قفقاز و آذربایجان، هند، کشورهای حوزه خلیج فارس، یمن، ترکیه و حتّی کشورهای جنوب شرقی آسیا همه ساله با شور و شکوه فراوان برگزار می‏شود(1). چنین واقعه‏ای با نقش وسیعی که در حیات دینی کنونی بسیاری از جوامع مسلمان دارد شایسته آن است که از زوایای مختلف مورد مطالعه قرار گیرد تا هر چه بهتر شناخته شود.

ما در این نوشتار می‏کوشیم از زاویه‏ای نسبتا جدید یعنی از دید «جامعه‏شناسی» به این جنبش بنگریم. به طور کلی ابعاد مختلف مطالعه قیام عاشورا به این قرار است:

زنان و نهضت حسینی

كوثر زلال «عاشورا» در متن زندگى شيعه و در عمق باورهاى پاك او جريان داشته و در طول چهارده قرن سيراب كننده جانها بوده است.

اينك نيز عاشورا پرگارى است كه عشق را ترسيم مى‏كند و كانونى است كه ارزشها، احساسها، عاطفه‏ها، خردها و اراده‏ها برگردش مى‏چرخند.

محرم در کلام امام خمینی (ره)

محرم در كلام حضرت امام خمینی (ره)

محرم ديباچه سرخ شهادت:

ماه محرم، ماه حماسه و شجاعت و فداكارى آغاز شد . ماهى كه خون بر شمشير پيروز شد . ماهى كه قدرت حق، باطل را تا ابد محكوم و داغ باطله بر جبهه ستمكاران و حكومت‏هاى شيطانى زد . ماهى كه به نسل‏ها در طول تاريخ، راه پيروزى بر سر نيزه را آموخت . ماهى كه شكست ابرقدرت‏ها را در مقابل كلمه حق به ثبت رساند . ماهى كه امام مسلمين راه مبارزه با ستمكاران تاريخ را به ما آموخت . ماهى كه بايد مشت گره كرده آزاديخواهان و استقلال طلبان و حق گويان بر تانك‏ها و مسلسل‏ها و جنود ابليس غلبه كند و كلمه حق باطل را محو نمايد . (1)

شعارهای عاشورا

شعارهای عاشورا:در عاشورا دو نوع شعار ديده مى‏شود يك نوع شعارهايى است كه فقط معرف شخص است و بيش از اين چيز ديگرى نيست. ولى شعارهاى ديگرى است كه علاوه بر معرفى شخص، معرف فكر هم هست، معرف احساس است، معرف نظر و ايده است. با يك تلقى درست از عاشورا مى‏توان اين شعارها را […]

عاشورا در نظر اندیشمندان خارجی

تأثيرى كه حادثه كربلا و قيام حسين بن على«ع»بر انديشه مردم جهان،حتى غير مسلمانان داشته،بسيار است.عظمت قيام و اوج فداكارى و ويژگيهاى ديگر امام و يارانش سبب شده كه اظهار نظرهاى بسيارى درباره اين نهضت و حماسه آفرينان عاشورا داشته باشند.نقل سخنان همه آن كسان كتاب قطورى مى‏شود.بويژه كه برخى از نويسندگان غير مسلمان مستقلا كتاب درباره اين حادثه نوشته‏اند .در اينجا تنها تعدادى اندك از اين نظرها(از مسلمانان و غير مسلمانان)آورده مى‏شود:. ⁽¹⁾

مهاتما گاندى(رهبر استقلال هند) :من زندگى امام حسين،آن شهيد بزرگ اسلام را بدقت خوانده‏ام و توجه كافى به صفحات كربلا نموده‏ام و بر من روشن شده است كه اگر هندوستان بخواهد يك كشور پيروز گردد،بايستى از سرمشق امام حسين پيروى كند.

اسوه های اخلاقی در نهضت حسینی

اسوه‏هاى تربيتى و اخلاقى در نهضت‏ حسينى

ايرانيان همچون ديگر ملتها دين اسلام را به اين دليل پذيرفتند كه دينى آسمانى است و فرامين آن خدايى و پيام آن با پيام فطرت سازگار است. در اين مكتب است كه ارزشهايى نظير شهادت و جهاد معنى مى‏دهد و شهيد قداست و ظمت‏خاصى مى‏يابد و شهادت به كام مجاهد شيرين‏تر از عسل مى‏گردد. و به كوشش‏كنندگان راه حق مژده هدايت داده مى‏شود: «الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا» (بقره /132) و مظاهر اين مكتب ارج مى‏يابند و شايسته‏ترين خويهاى آسمانى: ايثار، بيداردلى، ثبات بر طريق حق، فداكارى، مروت، وظيفه‏شناسى تجلى مى‏نمايد. نظر به اين كه در اين مقال سخن از اسوه‏هاى تربيتى و اخلاقى است. نخست تربيت و اخلاق را به اجمال تعريف مى‏كنيم سپس به معرفى مظاهر و نمونه‏هاى تربيت و اخلاق در نهضت‏حسينى مى‏پردازيم:

تربيت عبارت است از پرورش و تقويت استعدادهاى مثبت و كاهش استعدادهاى منفى و ايجاد هماهنگى لازم بين آنها.

عبرتها در عرصه سیاسی(درس های عاشورا)

درس‏هاى عاشورا درس‏هاى عاشورا همواره بحثى زنده، حيات‏بخش و حركت‏آفرين است. هر چند اين رويداد در مكان و زمان محدودى به وقوع پيوست، امّا درس‏هاى آن ويژه زمان و مكان مشخصى نيست. اگر تا ديروز عده‏اى مى‏پنداشتند كه عاشورا حادثه‏اى مقطعى است، امروز با توجه به تعاليم عاشورايى امام خمينى و در نتيجه استقرار حكومت […]